Essential Health Insurance FAQs for Better Understanding

मी निरोगी आहे. तरीही मला हेल्थ इन्श्युरन्सची आवश्यकता का आहे? माझ्याकडे किती हेल्थ इन्श्युरन्स कव्हर असावा? हेल्थ इन्श्युरन्स किंमतीमध्ये होत असलेल्या वाढीमुळे योग्य पॉलिसी निवडणे अत्यावश्यक झाले आहे. म्हणूनच तुम्हाला हेल्थ इन्श्युरन्स पॉलिसी कशी निवडावी हे माहित असावे. तुम्हाला असे करण्यास मदत करण्यासाठी हेल्थ इन्श्युरन्स विषयी नेहमी विचारले जाणारे प्रश्नांची यादी येथे दिली आहे.

List of Health Insurance FAQs

Q1. मी तरुण आणि निरोगी आहे. मला खरोखरच हेल्थ इन्श्युरन्सची आवश्यकता आहे का?

होय. तुम्हाला इन्श्युरन्सची आवश्यकता असेल. जरी तुम्ही तरुण, निरोगी असाल आणि अनेक वर्षांमध्ये डॉक्टरांना भेटावे लागले नसेल तरीही, तुम्हाला अपघात किंवा आपत्कालीन परिस्थितीसारख्या अनपेक्षित घटनांसाठी कव्हरेजची आवश्यकता असेल. जेव्हा तुमचे हेल्थ इन्श्युरन्स कव्हरेज नियमित डॉक्टरांच्या भेटीसारख्या खूप महाग नसलेल्या गोष्टींसाठी (विलेला पॉलिसीनुसार) कव्हरेज असण्याचे मुख्य कारण गंभीर आजार किंवा दुखापतीच्या मोठ्या उपचारांच्या खर्चापासून संरक्षण असणे आहे. वैद्यकीय आपत्कालीन परिस्थिती नेमकी केव्हा निर्माण होईल हे कुणालाच ठाऊक नसते. त्यामुळे खरेदी करणे सर्वोत्तम असेल हेल्थ इन्श्युरन्सजेणेकरुन आपत्कालीन परिस्थितीत तुम्हाला पैशांची बचत करणे शक्य होईल.

Q2. हेल्थ इन्श्युरन्स लाईफ इन्श्युरन्स प्रमाणेच आहे का?

नाही. लाईफ इन्श्युरन्स तुमच्या कुटुंबाला (किंवा अवलंबून असलेल्यांना) तुमच्या अकाली मृत्यू/किंवा तुम्हाला काही झाले तर होणाऱ्या आर्थिक नुकसानापासून संरक्षित करते. इन्श्युअर्ड व्यक्तीचा मृत्यू झाल्यानंतर किंवा पॉलिसीच्या मॅच्युरिटीच्या वेळीच पेआऊट केले जाते. हेल्थ इन्श्युरन्स तुम्हाला रोग किंवा दुखापतीमुळे झालेल्या खर्चाला (उपचार, निदान इ. साठी) कव्हर करून आजार/रोगांपासून संरक्षित करते. मात्र मॅच्युरिटीच्या वेळी कोणतेही पेआऊट केले जात नाही. हेल्थ इन्श्युरन्सचे वार्षिक रिन्यूवल करणे देखील आवश्यक असते.

Q3. माझा नियोक्ता मला हेल्थ इन्श्युरन्स कव्हरेज प्रदान करतो. माझी स्वतःची अन्य पॉलिसी खरेदी करण्याचा सल्ला द्याल का?

सातत्य राहण्यासाठी तुमच्याकडे स्वत:चा हेल्थ इन्श्युरन्स असण्याचा सल्ला दिला जातो. पहिल्यांदा जर तुम्ही तुमची नोकरी बदलली तर तुम्हाला तुमच्या नवीन नियोक्त्याकडून हेल्थ इन्श्युरन्स मिळेलच असे नाही. समजा तुम्हाला जॉब दरम्यानच्या ट्रान्झिशन कालावधीमध्ये आरोग्य खर्चाचा सामना करावा लागल्यास. दुसरे, तुमच्या जुन्या नियोक्त्याने तुम्ही हेल्थ इन्श्युरन्समध्ये तयार केलेले ट्रॅक रेकॉर्ड नवीन कंपनी पॉलिसीमध्ये ट्रान्सफर केले नसल्यास. पूर्व-विद्यमान आजारांचा समावेश करणे कदाचित समस्या असू शकते. बहुतांश पॉलिसीमध्ये पूर्व-विद्यमान आजार केवळ 5 व्या वर्षापासून कव्हर केले जातात. त्यामुळे वरील समस्या टाळण्यासाठी, तुमच्या कंपनीने प्रदान केलेल्या ग्रुप हेल्थ इन्श्युरन्स पॉलिसीच्या व्यतिरिक्त खासगी पॉलिसी घेण्याचा सल्ला दिला जातो.

Q4. हेल्थ इन्श्युरन्स प्लॅन्स अंतर्गत मॅटर्निटी/गर्भधारणेशी संबंधित खर्च कव्हर केले जातात का?

नाही. हेल्थ इन्श्युरन्स प्लॅनमध्ये मॅटर्निटी/गर्भधारणेशी संबंधित खर्च कव्हर केलेला नाही. तथापि, नियोक्ताने प्रदान केलेले ग्रुप इन्श्युरन्स प्लॅन्स अनेकदा मॅटर्निटी संबंधित खर्च कव्हर करतात.

Q5. हेल्थ इन्श्युरन्स खरेदी करताना कोणी टॅक्स लाभ घेऊ शकतो का?

होय, या स्वरूपात टॅक्स लाभ उपलब्ध आहे सेक्शन 80D अंतर्गत कपात प्राप्तिकर कायदा 1961. प्रत्येक टॅक्स पेयर स्वत:साठी आणि अवलंबून असलेल्यांसाठी हेल्थ इन्श्युरन्स प्रीमियमच्या पेमेंटसाठी टॅक्स पात्र उत्पन्नातून ₹15,000 वार्षिक कपात प्राप्त करू शकतो. सीनिअर सिटीझन्ससाठी, ही कपात ₹20,000 आहे. कृपया लक्षात घ्या की तुम्हाला प्रीमियमच्या पेमेंटचा पुरावा दाखवावा लागेल. (सेक्शन 80D लाभ हे सेक्शन 80 C अंतर्गत ₹1,00,000 सूट पेक्षा भिन्न आहे).

Q6. पॉलिसी खरेदी करण्यापूर्वी वैद्यकीय तपासणी आवश्यक आहे का?

हेल्थ इन्श्युररच्या नियमांनुसार 40 किंवा 45 वर्षांपेक्षा अधिक वयाच्या कस्टमरसाठी नवीन हेल्थ इन्श्युरन्स पॉलिसीसाठी वैद्यकीय तपासणी आवश्यक आहे. पॉलिसी रिन्यूवल करण्यासाठी सामान्यपणे वैद्यकीय तपासणीची आवश्यकता नाही.

Q7. पॉलिसीचा कमाल आणि किमान कालावधी किती असतो?

हेल्थ इन्श्युरन्स पॉलिसी या सर्वसाधारणपणे केवळ 1 वर्षाच्या कालावधीसाठी जारी केलेल्या जनरल इन्श्युरन्स पॉलिसी असतात. तथापि, काही कंपन्या दोन वर्षाची पॉलिसी देखील जारी करतात. तुमच्या इन्श्युरन्स कालावधीच्या शेवटी तुम्ही तुमची पॉलिसी रिन्यू करणे आवश्यक आहे.

Q8. कव्हरेज रक्कम म्हणजे काय?

क्लेमच्या घटनेमध्ये कव्हरेज रक्कम ही कमाल देय रक्कम असते. याला "सम इन्श्युअर्ड" आणि "सम अश्यूअर्ड" म्हणूनही ओळखले जाते. पॉलिसी प्रीमियम तुम्ही निवडलेल्या कव्हरेज रकमेवर अवलंबून असते.

Q9. माझी पत्नी आणि मुले म्हैसूर मध्ये आणि मी बंगळुरु मध्ये राहतो. मी सर्वांना एकाच पॉलिसीमध्ये कव्हर करू शकतो का?

होय, तुम्ही संपूर्ण कुटुंबाला फॅमिली हेल्थ इन्श्युरन्स पॉलिसी. तुमची हेल्थ इन्श्युरन्स पॉलिसी संपूर्ण भारतात लागू आहे. तुम्ही तपासायला हवं की तुमच्या तसेच तुमच्या परिवाराच्या निवासस्थानाच्या नजीक कोणतेही नेटवर्क हॉस्पिटल्स आहेत का. तुम्ही हे देखील तपासून घ्यायला हवं की तुमच्या इन्श्युररचे नेटवर्क हॉस्पिटल तुमच्या किंवा तुमच्या परिवाराच्या निवासस्थानाच्या नजीक आहे का. नेटवर्क हॉस्पिटल्स ही अशी हॉस्पिटल्स आहेत ज्यांनी टीपीए (थर्ड पार्टी ॲडमिनिस्ट्रेटर) सोबत होणाऱ्या खर्चाची पूर्तता करण्यासाठी कॅशलेस सेटलमेंटसाठी टाय-अप केले आहे. जर तुमच्या निवासस्थान नजीक कोणतेही नेटवर्क हॉस्पिटल्स नसतील तर तुम्ही सेटलमेंटच्या रिएम्बर्समेंट पद्धतीचा पर्याय निवडू शकता.

Q10. हेल्थ पॉलिसीअंतर्गत नॅचरोपॅथी आणि होमिओपॅथी उपचार कव्हर केले जातात का?

स्टँडर्ड हेल्थ पॉलिसी अंतर्गत नॅचरोपॅथी आणि होमिओपॅथी उपचार कव्हर केलेले नाहीत. कव्हरेज केवळ मान्यताप्राप्त हॉस्पिटल्स आणि नर्सिंग होम मधील ॲलोपॅथिक उपचारांसाठीच उपलब्ध आहे.

Q11. हेल्थ इन्श्युरन्समध्ये एक्स-रे, एमआरआय किंवा अल्ट्रासाउंड यांच्या निदान शुल्काला कव्हर केले जाते का?

रुग्णांना किमान एक रात्री हॉस्पिटल मध्ये राहण्याशी संबंधित असल्यामुळे हेल्थ इन्श्युरन्समध्ये एक्स-रे, एमआरआय, रक्त चाचण्या इ. सारख्या सर्व निदान चाचण्यांचा समावेश होतो.. ओपीडी मध्ये विहित केलेली कोणतीही निदान चाचणी सामान्यपणे कव्हर केली जात नाही.

Q12. थर्ड पार्टी ॲडमिनिस्ट्रेटर कोण आहेत?

थर्ड पार्टी ॲडमिनिस्ट्रेटर (सामान्यत: टीपीए म्हणून संदर्भित) हा IRDA (Insurance Regulatory and Development Authority) मान्यताप्राप्त विशेषकृत हेल्थ केअर सर्व्हिस प्रोव्हायडर आहे. टीपीए इन्श्युरन्स कंपनीला हॉस्पिटल्स सोबत नेटवर्किंग, कॅशलेस हॉस्पिटलायझेशनची व्यवस्था तसेच क्लेम प्रोसेसिंग आणि वेळेवर सेटलमेंट यासारख्या विविध सर्व्हिसेस प्रदान करते.

Q13. कॅशलेस हॉस्पिटलायझेशन म्हणजे काय?

हॉस्पिटलायझेशनच्या स्थितीत, रुग्ण किंवा त्याच्या कुटुंबाला हॉस्पिटलला बिल द्यावे लागते. कॅशलेस हॉस्पिटलायझेशन अंतर्गत रुग्णाला हॉस्पिटलमधून डिस्चार्जच्या वेळी हॉस्पिटलायझेशन खर्च सेटल करावे लागत नाही. हेल्थ इन्श्युररच्या वतीने थेट थर्ड-पार्टी ॲडमिनिस्ट्रेटर (टीपीए) द्वारे सेटलमेंट केले जाते. हे तुमच्या सोयीसाठी आहे. तथापि, रुग्णाला हॉस्पिटल मध्ये ॲडमिट करण्यापूर्वी टीपीए कडून पूर्व मंजुरी मिळवणे आवश्यक आहे. आपत्कालीन हॉस्पिटलायझेशनच्या बाबतीत, ॲडमिशन नंतर मंजुरी मिळू शकते. कृपया लक्षात घ्या की ही सुविधा केवळ टीपीएच्या नेटवर्क हॉस्पिटल्समध्येच उपलब्ध आहे.

Q14. मी एकापेक्षा अधिक हेल्थ इन्श्युरन्स पॉलिसी खरेदी करू शकतो का?

होय, तुमच्याकडे एकापेक्षा जास्त हेल्थ इन्श्युरन्स पॉलिसी असू शकतात. क्लेमच्या स्थितीत प्रत्येक कंपनी नुकसानीच्या सप्रमाणात अदा करेल. उदाहरणार्थ, कस्टमरकडे A इन्श्युररकडून ₹1 लाखांचे आणि इन्श्युरर B कडून ₹1 लाखांचे हेल्थ इन्श्युरन्स कव्हरेज असल्यास. ₹1.5 लाख क्लेमच्या स्थितीत प्रत्येक पॉलिसी सम अश्यूअर्डच्या 50:50 प्रमाणात देय करेल.

Q15. आकस्मिकतेच्या बाबतीत माझा खर्च सेटल केला गेला नसल्यास प्रतीक्षा कालावधी असेल का?

जेव्हा तुम्हाला नवीन हेल्थ इन्श्युरन्स पॉलिसी मिळेल, तेव्हा पॉलिसीच्या प्रारंभ तारखेपासून 30 दिवसांचा प्रतीक्षा कालावधी असेल, ज्यादरम्यान कोणतेही हॉस्पिटलायझेशन शुल्क देय होणार नाही. तथापि, अपघातामुळे होणाऱ्या कोणत्याही आपत्कालीन हॉस्पिटलायझेशनसाठी हे लागू नाही. पॉलिसीचे रिन्यूवल झाल्यावर हा 30 दिवसांचा कालावधी लागू होत नाही परंतु प्रत्येक प्रतीक्षा कालावधी पूर्व-विद्यमान आजारांमुळे प्रभावित होऊ शकते.

Q16. क्लेम दाखल केल्यानंतर पॉलिसी कव्हरेजचे काय होते?

क्लेम दाखल केल्यानंतर आणि सेटल केल्यानंतर, सेटलमेंटवर भरलेल्या रकमेद्वारे पॉलिसी कव्हरेज कमी केले जाते. उदाहरणार्थ: जानेवारीमध्ये तुम्ही वर्षासाठी ₹5 लाख कव्हरेजसह पॉलिसी सुरू करता. एप्रिलमध्ये, तुम्ही ₹ 2 लाखांचा क्लेम दाखल करता. मे ते डिसेंबर पर्यंत तुम्हाला उपलब्ध असणारा कव्हरेज बॅलन्स ₹3 लाख असेल.

Q17. एका वर्षात किमान किती क्लेम दाखल केले जाऊ शकतात?

पॉलिसीच्या कालावधीदरम्यान कितीही क्लेमला अनुमती आहे. तथापि, पॉलिसी अंतर्गत सम इन्श्युअर्ड ही कमाल मर्यादा आहे.

Q18. हेल्थ इन्श्युरन्स खरेदी करण्यासाठी कोणते डॉक्युमेंट्स आवश्यक आहेत?

हेल्थ इन्श्युरन्स खरेदी करण्यासाठी कोणत्याही डॉक्युमेंट्सची आवश्यकता नाही. आतापर्यंत, तुम्हाला कोणत्याही पॅन कार्ड किंवा आयडी पुराव्याची आवश्यकता नाही. इन्श्युरर आणि टीपीएच्या नियमांनुसार क्लेम सबमिट करताना तुम्हाला ओळखपत्र पुरावा सारखे डॉक्युमेंट्स सबमिट करणे आवश्यक असेल.

Q19. जर मी भारतीय नागरिक नसेल परंतु भारतात राहत असेल तर मी ही पॉलिसी घेऊ शकतो का?

होय, भारतात राहणारे परदेशी व्यक्ती हेल्थ इन्श्युरन्स पॉलिसी अंतर्गत कव्हर केले जाऊ शकतात. तथापि, कव्हरेज भारतासाठी मर्यादित असेल.

Q20. हेल्थ इन्श्युरन्स पॉलिसीमधील अपवाद कोणते आहेत?

प्रत्येक हेल्थ इन्श्युरन्स पॉलिसीमध्ये अपवादांचा एक संच असतो. यामध्ये समाविष्ट असेल:

1. एड्स, कॉस्मेटिक शस्त्रक्रिया आणि दंत शस्त्रक्रिया यासारखे कायमस्वरुपी अपवाद जे पॉलिसीमध्ये कव्हर होणार नाहीत.
2. मोतीबिंदू आणि सायनसायटिस सारखे तात्पुरते अपवाद जे पॉलिसीच्या पहिल्या वर्षात कव्हर्ड नसतात परंतु त्यानंतरच्या वर्षांमध्ये कव्हर्ड असतील.
3. पॉलिसी खरेदी करण्यापूर्वी अस्तित्वात असलेल्या आजारांपासून उद्भवणाऱ्या कोणत्याही बाबींसाठी कव्हर केले जाणार नाही. या "पूर्व-अस्तित्वात" आजारांना सामान्यपणे पॉलिसीच्या अटी व शर्तींनुसार 4 वर्षांनंतर कव्हर केले जाते.

Q21. हेल्थ इन्श्युरन्ससाठी देय प्रीमियम निर्धारित करणारे घटक कोणते आहेत?

हेल्थ इन्श्युरन्स अंतर्गत, वय आणि कव्हरची रक्कम हे प्रीमियम निर्धारित करणारे घटक आहेत. सामान्यपणे, तरुण लोकांना आरोग्यदायी मानले जाते आणि त्यामुळे कमी वार्षिक प्रीमियम आकारले जाते. वयस्कर व्यक्तींना आरोग्य समस्या किंवा आजाराचा धोका जास्त असल्यामुळे अधिक हेल्थ इन्श्युरन्स प्रीमियम भरावे लागते.

Q22. जर पॉलिसीधारकाचा उपचारादरम्यान मृत्यू झाला तर हेल्थ इन्श्युरन्स अंतर्गत क्लेमची रक्कम कोणाला प्राप्त होईल?

तुम्ही कॅशलेस हेल्थ इन्श्युरन्स पॉलिसी सेटलमेंट हे क्लेम थेट नेटवर्क हॉस्पिटलमध्ये सेटल केले जातात. जर हे कॅशलेस सेटलमेंट नसेल तर पॉलिसीधारकाच्या नॉमिनीला क्लेमची रक्कम दिली जाते. जर पॉलिसीअंतर्गत कोणताही नॉमिनी केलेला नसेल तर इन्श्युरन्स कंपनी क्लेमची रक्कम वितरित करण्यासाठी कायद्याच्या न्यायालयाकडून उत्तराधिकार प्रमाणपत्राचा आग्रह करेल. पर्यायाने, इन्श्युरर्स मृतकाच्या पुढील कायदेशीर वारसांना वितरणासाठी न्यायालयात क्लेमची रक्कम जमा करू शकतात.

Q23. मेडिक्लेम हेल्थ इन्श्युरन्स प्रमाणेच आहे का?

होय, मर्यादेपर्यंत. तपशीलवार जाणून घेण्यासाठी मेडिक्लेम आणि हेल्थ इन्श्युरन्समधील फरक, बजाज आलियान्झ ब्लॉगला भेट द्या.

Q24. हेल्थ इन्श्युरन्स आणि क्रिटिकल इलनेस पॉलिसी किंवा क्रिटिकल इलनेस रायडर्स यामध्ये काय फरक आहे?

हेल्थ इन्श्युरन्स पॉलिसी ही वैद्यकीय खर्चाची प्रतिपूर्ती आहे. क्रिटिकल इलनेस इन्श्युरन्स ही एक बेनिफिट पॉलिसी आहे. बेनिफिट पॉलिसी अंतर्गत घटना घडल्यानंतर इन्श्युरन्स कंपनी पॉलिसीधारकाला एकरकमी रक्कम देते क्रिटिकल इलनेस इन्श्युरन्सअंतर्गत जर इन्श्युअर्डला पॉलिसीमध्ये नमूद केल्याप्रमाणे कोणत्याही गंभीर आजाराचे निदान झाले असेल तर इन्श्युरन्स कंपनी पॉलिसीधारकाला एकरकमी रक्कम देईल. क्लायंट वैद्यकीय उपचारांसाठी प्राप्त झालेली रक्कम खर्च करतो की नाही हे क्लायंटच्या स्वत:च्या तारतम्यावर अवलंबून असते.

Q25. आजार पूर्व-अस्तित्वात होता की नाही हे इन्श्युरन्स कंपनी कसे ठरवते?

इन्श्युरन्ससाठी प्रपोजल फॉर्म भरताना तुम्हाला आजवर ग्रासलेल्या आजारांचा तपशील प्रदान करणे आवश्यक आहे. इन्श्युरन्सच्या वेळी, तुमच्याकडे कोणतेही आजार आहे की नाही आणि तुम्ही कोणतेही उपचार घेत आहात की नाही हे तुम्हाला माहित असावे. इन्श्युरर त्यांच्या वैद्यकीय पॅनेलला अशा आरोग्य समस्यांचा संदर्भ देतात जेणेकरून पूर्व-विद्यमान आणि नवीन झालेल्या आजारांमध्ये फरक करता येऊ शकेल. टीप: हेल्थ इन्श्युरन्स पॉलिसी खरेदी करण्यापूर्वी तुम्हाला असणारा कोणताही आजार उघड करणे महत्त्वाचे आहे. इन्श्युरन्स हा चांगल्या विश्वासावर आधारित एक करार आहे आणि तथ्ये उघड न केल्याने भविष्यात समस्या निर्माण होऊ शकतात.

Q26. जेव्हा मी पॉलिसी रद्द करेल तेव्हा काय होते?

जर तुम्ही पॉलिसी रद्द केली तर पॉलिसी रद्द केल्याच्या तारखेपासून तुमचे कव्हर संपुष्टात येईल. याव्यतिरिक्त, तुमचे प्रीमियम अल्प कालावधीच्या रद्दीकरण दरांवर तुम्हाला रिफंड केले जाईल. तुम्हाला पॉलिसीच्या अटी व शर्तींमध्ये पॉलिसी डॉक्युमेंटमध्ये हे दिसून येतील.

Q27. मी घरी उपचार घेऊ शकतो का आणि हेल्थ इन्श्युरन्स अंतर्गत त्याची परतफेड केली जाऊ शकते का?

बहुतांश पॉलिसी घरी उपचारांचा लाभ प्रदान करतात: a) जेव्हा रुग्णाची स्थिती अशी असेल की त्याला हॉस्पिटलमध्ये दाखल करणं शक्य नसेल किंवा b) कोणत्याही हॉस्पिटलमध्ये बेड उपलब्ध नसताना आणि केवळ हॉस्पिटल/ नर्सिंग होममध्ये दिल्या जाणाऱ्या उपचारांप्रमाणे असेल ज्याची पॉलिसी अंतर्गत परतफेड केली जाऊ शकते. याला "डोमिसिलियरी हॉस्पिटलायझेशन" म्हणतात आणि हे परतफेड करण्यायोग्य रक्कम तसेच रोगाचे कव्हरेज या दोन्ही बाबतीत काही निर्बंधांच्या अधीन असतात. तसेच वाचा: हेल्थ इन्श्युरन्स पॉलिसी पोर्ट करण्याचे फायदे

Q28. कव्हरेज रक्कम म्हणजे काय? किमान किंवा कमाल मर्यादा आहे का?

कव्हरेज रक्कम ही अशी मर्यादा आहे जी इन्श्युरन्स कंपनी तुम्हाला तुमच्याद्वारे झालेल्या वैद्यकीय खर्चासाठी रिएम्बर्स करेल. सामान्यपणे, मेडिक्लेम पॉलिसी ₹ 25,000 या कमी कव्हरेज रकमेसह सुरू होतात आणि जास्तीत जास्त ₹ 5,00,000 पर्यंत जातात (विशेषत: काही प्रोव्हायडर्स कडून गंभीर आजारासाठी उच्च मूल्य असलेल्या इन्श्युरन्स पॉलिसी देखील उपलब्ध आहेत). बजाज आलियान्झ हेल्थ इन्श्युरन्स प्लॅन्सविषयी अधिक माहितीसाठी आमच्या पेजला भेट द्या.   *प्रमाणित अटी लागू इन्श्युरन्स हा विनंतीचा विषय आहे. लाभ, अपवाद, मर्यादा, अटी व शर्तींविषयी अधिक तपशीलासाठी, कृपया सेल्स पूर्ण करण्यापूर्वी सेल्स ब्रोशर/पॉलिसी मजकूर काळजीपूर्वक वाचा.