भारतातील पासपोर्टसाठी कोणते डॉक्युमेंट्स आवश्यक आहेत?

पासपोर्ट हे एक अधिकृत डॉक्युमेंट आहे, जे देशाच्या सरकारद्वारे त्यांच्या सिटीझन्सना जारी केले जाते, जे तुम्हाला परदेशात प्रवास करण्यास पात्र बनवते. हा एक महत्त्वाचा ओळख पुरावा आहे जो तुमच्या नागरिकत्वाला प्रमाणित करतो. तुम्ही समृद्ध आठवणींसाठी ट्रॅव्हल करतात. तुमच्या स्वत:च्या देशात किंवा अन्यत्र परदेशात कुटूंब/मित्रांसोबत गुणवत्तापूर्ण वेळ खर्च करतात. बिझनेस ट्रिपवर जातात किंवा कुणाची भेट घेतात.. जर तुम्ही परदेशात प्रवास, त्यानंतर तुम्ही तुमचा पासपोर्ट सोबत बाळगणे आवश्यक आहे, मात्र जर तुम्ही स्वत:च्या देशात प्रवास करत असाल तर तुम्हाला तुमचा पासपोर्ट आवश्यक नाही. परदेशात प्रवास करण्याची प्लॅनिंग करीत असलेल्या कोणत्याही व्यक्तीसाठी पासपोर्ट मिळवणे निश्चितच महत्वपूर्ण स्टेप ठरते. शिक्षण, काम किंवा विश्रांतीसाठी असो, पासपोर्ट हा तुमच्या ओळख निश्चितीचा आणि ट्रॅव्हल डॉक्युमेंटचा पुरावा आहे. तथापि, भारतात व्हिसासाठी अप्लाय करण्यासाठी तुम्हाला अनेक डॉक्युमेंट्स सबमिट करणे आवश्यक आहे. यामध्ये ओळख, ॲड्रेस आणि इतर आवश्यक निकषांसाठी विविध पुरावे समाविष्ट आहेत. या ब्लॉगच्या माध्यमातून भारतात पासपोर्ट साठी आवश्यक असलेल्या डॉक्युमेंट्सची माहिती मिळेल. ज्यामध्ये पासपोर्ट रिन्यूवल आणि अल्पवयीनांसाठी पासपोर्ट यांसारख्या बाबींचा देखील समावेश असेल. या सर्वसमावेशक गाईडच्या माध्यमातून सुरळीत ॲप्लिकेशन प्रोसेससाठी तुम्हाला हवी असलेली सर्व माहिती उपलब्ध केली गेली आहे. जर तुम्हाला परदेशात प्रवास करायचा असल्यास तुम्ही ॲडव्हान्स मध्ये पासपोर्टसाठी अप्लाय करावे. एकदा जारी केलेला पासपोर्ट सामान्यपणे 10 वर्षांसाठी वैध आहे, त्यानंतर तुम्हाला त्यासाठी पुन्हा अप्लाय करावे लागेल. पासपोर्ट जारी करण्यासाठी तुम्हाला ॲड्रेस आणि वयाचा पुरावा म्हणून सबमिट करण्यासाठी विशिष्ट डॉक्युमेंट्स आहेत.

नवीन भारतीय पासपोर्टसाठी अप्लाय करण्यासाठी आवश्यक डॉक्युमेंट्स

तुम्ही खालील वैध डॉक्युमेंट्सच्या यादीमधून कोणतेही अधिकृत रेकॉर्ड सबमिट करू शकता:

सध्याच्या ॲड्रेसचा पुरावा

पासपोर्टसाठी अप्लाय करताना, तुम्ही वर्तमान ॲड्रेसचा पुरावा प्रदान करणे आवश्यक आहे. पासपोर्टसाठी आवश्यक असलेल्या सर्वात महत्त्वाच्या डॉक्युमेंट्सपैकी हे एक आहे. ॲड्रेस पुराव्याचे डॉक्युमेंट तुमच्या वर्तमान निवासाशी जुळले पाहिजे आणि तुमच्या नावावर असावे. स्वीकार्य डॉक्युमेंट्स मध्ये अलीकडील उपयुक्तता बिल (पाणी, वीज किंवा गॅस), आधार कार्ड, मतदान ओळखपत्र किंवा भाडे करार समाविष्ट आहे. पडताळणी प्रोसेस दरम्यान कोणतीही गुंतागुंत टाळण्यासाठी डॉक्युमेंट तीन महिन्यांपेक्षा जास्त जुने नसल्याची खात्री करा.

जन्मतारखेचा पुरावा

पासपोर्ट ॲप्लिकेशनसाठी आवश्यक असलेला आणखी एक आवश्यक डॉक्युमेंट म्हणजे तुमच्या जन्मतारखेचा पुरावा. तुमचे वय आणि ओळख कन्फर्म करण्यासाठी हे आवश्यक आहे. जन्मतारीख पुरावा महानगरपालिका प्राधिकरणाने जारी केलेले जन्म प्रमाणपत्र(बर्थ सर्टिफिकेट), शाळा सोडण्याचे प्रमाणपत्र(सर्टिफिकेट) किंवा पॅन कार्ड असू शकते. तुमच्याकडे यापैकी काहीही नसल्यास, जन्म निबंधकाने जारी केलेले जन्म प्रमाणपत्र (सर्टिफिकेट) देखील स्वीकारले जाते. डॉक्युमेंट मध्ये रेकॉर्डनुसार तुमची जन्मतारीख नमूद असावी.

फोटो ID पुरावा

जेव्हा तुम्ही पासपोर्टसाठी अप्लाय करता, तेव्हा तुम्ही फोटो आयडी पुरावा प्रदान करणे आवश्यक आहे. हे डॉक्युमेंट तुमची ओळख आणि राष्ट्रीयता पडताळणी करण्यास मदत करते. तुम्ही वैध फोटो आयडी चा पुरावा म्हणून तुमचे आधार कार्ड, मतदान ओळखपत्र, पॅन कार्ड किंवा वाहन परवाना सबमिट करू शकता. आयडी कार्ड अद्ययावत असल्याची खात्री करा आणि तुमच्या पासपोर्टवर प्रोसेसिंग करण्यात विलंब टाळण्यासाठी स्पष्ट फोटो असल्याची खात्री करा.

पासपोर्ट-साईझ फोटो

तुम्हाला तुमच्या ॲप्लिकेशनसह अलीकडील पासपोर्ट-साईझ फोटो सबमिट करणे आवश्यक आहे. फोटो 4.5 सेमी x 3.5 सेमी साईझचा, रंगीत आणि पांढऱ्या बॅकग्राऊंडसह असावा. फोटो सहा महिन्यांपेक्षा जुने नाहीत आणि तुमचा चेहरा दिसत असल्याची खात्री करा. तुमच्या पासपोर्ट ऑफिसच्या विशिष्ट आवश्यकतांनुसार तुम्हाला दोन ते चार कॉपी प्रदान करण्याची आवश्यकता असू शकते.

मागील पासपोर्ट

जर तुम्ही तुमचा पासपोर्ट रिन्यू करीत असाल तर तुम्ही पासपोर्ट रिन्यूवलसाठी आवश्यक डॉक्युमेंट्सचा भाग म्हणून तुमचा मागील पासपोर्ट सबमिट करणे आवश्यक आहे. जुन्या पासपोर्टमध्ये सर्व पेज अबाधित आणि चांगल्या स्थितीत असावे. यामुळे तुमचा मागील प्रवासाचा रेकॉर्ड आणि इतर तपशील पडताळणी करण्यास मदत होते.

अन्य पासपोर्ट डॉक्युमेंट्स

स्टँडर्ड डॉक्युमेंट्स व्यतिरिक्त, तुमच्या केसनुसार अतिरिक्त डॉक्युमेंट्स आवश्यक असू शकतात. यामध्ये नाव बदलण्यासाठी प्रतिज्ञापत्र, जर तुम्ही विवाहानंतर तुमचे आडनाव बदलले तर विवाहाचे सर्टिफिकेट किंवा घटस्फोटाचे फर्मान समाविष्ट असू शकते. तुमच्या तपशीलातील बदलाची पडताळणी करण्यासाठी हे पासपोर्ट डॉक्युमेंट्स आवश्यक आहेत.

अल्पवयीनांसाठी भारतीय पासपोर्टसाठी आवश्यक डॉक्युमेंट्स

जर तुम्ही अल्पवयीनांसाठी पासपोर्टसाठी अप्लाय करीत असाल तर विशिष्ट डॉक्युमेंट्सची आवश्यकता आहे. तुम्ही मुलाचे जन्म प्रमाणपत्र(बर्थ सर्टिफिकेट), वर्तमान ॲड्रेसचा पुरावा आणि पालकांच्या पासपोर्टची कॉपी प्रदान करणे आवश्यक आहे. काही प्रकरणांमध्ये, पासपोर्ट ऑफिसला दोन्ही पालकांद्वारे स्वाक्षरी केलेल्या परिशिष्ट H घोषणापत्राची देखील आवश्यकता असू शकते, जे अल्पवयीनांसाठी व्हिसा जारी करण्यासाठी त्यांच्या संमतीची पुष्टी करू शकते. प्रोसेसिंग मध्ये कोणताही विलंब टाळण्यासाठी सर्व डॉक्युमेंट्स आहेत याची खात्री करा.

पासपोर्ट पुन्हा जारी करण्यासाठी अल्पवयीनांसाठी आवश्यक डॉक्युमेंट्स

पासपोर्ट पुन्हा जारी करण्याची इच्छा असलेल्या अल्पवयीनांसाठी ही प्रोसेस थोडीफार वेगळी आहे. जुन्या पासपोर्टसह, तुम्हाला नवीन फोटोचा सेट, पालकांच्या पासपोर्टची स्वयं-साक्षांकित कॉपी आणि जर तुमचे निवास बदलले असेल तर अपडेटेड ॲड्रेस पुरावा सबमिट करणे आवश्यक आहे. रिन्यूवल दरम्यान समस्या टाळण्यासाठी सर्व आवश्यक डॉक्युमेंट्स प्रदान करणे महत्त्वाचे आहे.

पासपोर्ट रिन्यूवलसाठी आवश्यक डॉक्युमेंट्स

तुमचा पासपोर्ट रिन्यू करण्यासाठी तुमची ओळख आणि मागील पासपोर्ट रेकॉर्डची पडताळणी करणारे डॉक्युमेंट्स सबमिट करणे आवश्यक आहे. यामध्ये तुमचा जुना पासपोर्ट, अपडेटेड ॲड्रेसचा पुरावा आणि अलीकडील पासपोर्ट-साईझ फोटोचा समावेश होतो. सुरळीत प्रोसेसिंग सुनिश्चित करण्यासाठी, सर्व तपशील तुमच्या विद्यमान रेकॉर्डशी जुळत असल्याची खात्री करा. हे पडताळणी दरम्यान कोणतीही गुंतागुंत टाळण्यास मदत करेल.

तत्काळ पासपोर्टसाठी आवश्यक डॉक्युमेंट्स

जर तुम्हाला त्वरित पासपोर्टची आवश्यकता असेल तर तत्काल स्कीम प्रोसेस जलद करू शकते. तत्काल पासपोर्टसाठी आवश्यक डॉक्युमेंट्स नियमित पासपोर्ट ॲप्लिकेशनसाठी आवश्यक असलेल्या डॉक्युमेंट्स प्रमाणेच असतात, ज्यात अतिरिक्त प्रतिज्ञापत्र (परिशिष्ट F) आणि पासपोर्टची त्वरित आवश्यकता का आहे हे स्पष्ट करणारे तातडीचे पत्र आहे. लक्षात ठेवा की तत्काल स्कीममध्ये अतिरिक्त शुल्क आणि जलद प्रोसेसिंग वेळ आहे.

डिप्लोमॅटिक/ऑफिशियल पासपोर्ट प्राप्त करण्यासाठी आवश्यक डॉक्युमेंट्स

डिप्लोमॅटिक किंवा ऑफिशियल पासपोर्टसाठी अप्लाय करणाऱ्यांसाठी अतिरिक्त डॉक्युमेंटेशन आवश्यक आहे. यामध्ये संबंधित सरकारी विभागाचे पत्र, अधिकृत कर्तव्याचा पुरावा आणि परराष्ट्र व्यवहार मंत्रालयाकडून नो-ऑब्जेक्शन सर्टिफिकेट (एनओसी) समाविष्ट आहे. डिप्लोमॅटिक पासपोर्ट सामान्यपणे सरकारी अधिकारी आणि त्यांच्यावर अवलंबून असलेल्यांना अधिकृत प्रवासासाठी जारी केले जातात. हे डॉक्युमेंट्स प्रौढ, सीनिअर सिटीझन्स तसेच अल्पवयीनांसाठी (18 वर्षांपेक्षा कमी वय) समान आहेत. अल्पवयीनांच्या बाबतीत एकमेव अपवाद म्हणजे, तुम्हाला परिशिष्ट D नुसार अल्पवयीन विषयी ॲप्लिकेशनमध्ये दिलेल्या तपशिलाची पुष्टी करणारे घोषणापत्र सबमिट करावे लागेल. तसेच प्रौढांना (18 वर्षांपेक्षा जास्त आणि 65 वर्षांपेक्षा कमी) नॉन-ईसीआर (इमिग्रेशन चेक रिक्वायर्ड) कॅटेगरीशी संबंधित आहे का हे घोषित करावे लागेल, ज्यासाठी तुम्हाला आणखी काही डॉक्युमेंट्स सबमिट करावे लागतील. तुम्ही पासपोर्ट सेवा पोर्टलवर पासपोर्टसाठी आवश्यक डॉक्युमेंट्सची संपूर्ण यादी मिळवू शकता. वर नमूद केलेल्या रेकॉर्डच्या सेट व्यतिरिक्त, तुम्हाला विशेष प्रकरणांमध्ये काही अतिरिक्त डॉक्युमेंट्स सबमिट करणे आवश्यक आहे जसे की:

1. जर तुम्ही अल्पवयीन असाल आणि तुमचा जन्म सरोगसी द्वारे झाला असल्यास तर यापूर्वी नमूद डॉक्युमेंट्स व्यतिरिक्त तुम्हाला परिशिष्ट I नुसार अल्पवयीन विषयी ॲप्लिकेशन मध्ये दिलेल्या तपशिलाची पुष्टी करणारे घोषणापत्र सबमिट करावे लागेल.
2. जर तुम्ही सरकारी/पीएसयू/वैधानिक संस्थेचे प्रौढ आणि कर्मचारी असाल, तर तुम्हाला परिशिष्ट A नुसार ओळख स्पष्ट करणारे सर्टिफिकेट प्रदान करावे लागेल.
3. जर तुम्ही सीनिअर सिटीझन आणि निवृत्त सरकारी अधिकारी असाल तर तुम्हाला ॲड्रेसच्या प्रूफ सह पेन्शन पेमेंट ऑर्डर आणि वयाचा पुरावा सबमिट करणे आवश्यक आहे.

पासपोर्ट ॲप्लिकेशन साठी आवश्यक सर्व डॉक्युमेंट्सचे संपूर्ण तपशील प्राप्त करण्यासाठी भारत सरकारच्या परराष्ट्र व्यवहार मंत्रालयाने स्थापित केलेले पासपोर्ट सेवा या ऑनलाईन पोर्टल तपासण्याची आम्ही आपणांस विनंती करतो.

निष्कर्ष

पासपोर्टसाठी अप्लाय करतांना तुम्ही सबमिट केलेल्या डॉक्युमेंट्सवर काळजीपूर्वक लक्ष देणे आवश्यक आहे. पासपोर्ट ॲप्लिकेशनची प्रत्येक कॅटेगरी, मग ते अल्पवयीन, रिन्यूवल किंवा नवीन पासपोर्टसाठी असो, त्याचा स्वत:चा आवश्यक डॉक्युमेंट्सचा सेट असतो. तुमच्याकडे पासपोर्टसाठी आवश्यक सर्व डॉक्युमेंट्स असल्याची खात्री केल्याने प्रोसेस जलद आणि सुरळीत होऊ शकते. प्रवासाशी संबंधित शंकांविषयी अधिक माहितीसाठी आणि तुमच्या ट्रिप्स सुरक्षित करण्यासाठी, तपासण्याचा विचार करा ट्रॅव्हल इन्श्युरन्स पर्याय जे ऑफर केले आहेत द्वारे बजाज आलियान्झ जनरल इन्श्युरन्स कंपनी. योग्य ट्रॅव्हल इन्श्युरन्स असल्याने तुम्हाला अनपेक्षित आव्हानांपासून संरक्षण मिळू शकते, ज्यामुळे तुम्हाला चिंता-मुक्त प्रवास करता येईल.

एफएक्यू

1. पासपोर्ट पडताळणी प्रोसेससाठी किती वेळ लागतो?

पासपोर्ट पडताळणी प्रोसेससाठी सामान्यपणे 7-10 कामकाजाचे दिवस लागतात. तथापि, अर्जदाराचे लोकेशन आणि पोलिस अधिकाऱ्यांच्या उपलब्धतेनुसार हे बदलू शकते.

2. माझा ॲड्रेस पुरावा कालबाह्य झाल्यास मी काय करावे?

जर तुमचा ॲड्रेस पुरावा कालबाह्य झाला असेल तर तुम्ही पासपोर्टसाठी अप्लाय करण्यापूर्वी ते अपडेट करणे आवश्यक आहे. आधार कार्ड किंवा उपयुक्तता बिल सारखे डॉक्युमेंट्स सहजपणे ऑनलाईन अपडेट केले जाऊ शकतात.

3. मला पासपोर्ट ॲप्लिकेशनसाठी माझ्या डॉक्युमेंट्सची फोटोकॉपी सबमिट करता येईल का?

नाही, केवळ मूळ डॉक्युमेंट्स आणि स्वयं-साक्षांकित फोटोकॉपी स्वीकारल्या जातात. पडताळणीसाठी तुमचे मूळ डॉक्युमेंट्स सोबत ठेवा आणि ॲप्लिकेशन फॉर्मच्या स्वयं-साक्षांकित कॉपी सबमिट करा. *प्रमाणित अटी लागू *इन्श्युरन्स हा विनंतीचा विषय आहे. लाभ, अपवाद, मर्यादा, अटी व शर्तींविषयी अधिक तपशीलासाठी, कृपया सेल्स पूर्ण करण्यापूर्वी सेल्स ब्रोशर/पॉलिसी मजकूर काळजीपूर्वक वाचा.